Ұлы Отан соғысы жылдары майдан даласында ерлік көрсетіп, үкіметтік марапаттармен марапатталған, алайда соғыстан соң сотталып, темір тордың ар жағында қиын күндерді бастарынан кешкендер туралы мерзімді басылымдарда жазылып жүр.
Ғылыми зерттеу мақалалары
Кеңес одағын, соның ішінде Қазақстанды да жайпап өтіп, ұлттың сүт бетіне шыққан қаймағын қалқып алған 1937-1938 жылғы зұлмат репрессияның өткені күні кеше ғана еді. «Халық жауларын», «ұлтшылдарды» түп-тамырымен құртып, НКВД жендеттері қан сасыған жеңін жаңа құрғата бастаған. Кенет... 1941 жылы Орал педагогикалық институтының 17 жастағы студенті Ғұбайдолла Әнесов бастаған өндірдей 14 жас тарих сахнасына шықты. Олардың мақсаты – ұйымның аты айтып тұрғандай, қазақ халқын қорғау болатын.
Біздің кеңестік қазақ тарихында көп айтылмай жүрген ақтаңдақ жетерлік. Соның бірі – 1952 жылы Капустин Яр әскери полигоны ашылғанда туған жерінен еріксіз көшірілген мыңдаған адамның тағдыры. Биыл сол сүргінге 70 жыл толды.
Биыл көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері Сейітқали Меңдешевтің туғанына 140 жыл толды. Автономиялы Қазақ Республикасы Орталық Атқару Комитетінің тұңғыш төрағасы болған тарихи тұлғаның мерейтойы оның туған жерінде кеңінен аталып өтті.
Ғұбайдолла халфе Совет үкіметінің қуғын-сүргінінен амалсыз туған жерінен жырақтап, жат жерде өмірі өксіп өткен дін қайраткерінің бірі. Заманында өте алғыр, зерек болып, қатарынан оза туғаны басына бәле болып жабысып, «совет үкіметіне сенімсіз», «халық жауы» ретінде сотталған, жер аударылған.
ОРАЛ. ҚазАқпарат – ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы кәмпеске – адамзат тарихындағы аса ауыр қылмыстардың бірі. Осы орайда БҚО бойынша саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау жөніндегі жұмыс тобының мүшесі, «DANA» орталығының басшысы Жантас Сафуллин ҚазАқпарат тілшісіне сұхбат берді.
Орал қаласында Махамбет Өтемісұлы атындағы Батыс Қазақстан университетінде «Батыс Қазақстандағы саяси қуғын-сүргін: тарих пен тағдыр: (ХХ ғасырдың 20-50 жылдары)» атты ғылыми-тәжірибелік конференция өтіп, Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау бойынша өңірлік комиссияның жұмыс нәтижелері жарияланды.
1928-1932 жылдардағы күштеп ұжымдастыру саясатының салдары Орда ауданының ауылдарына да өз зардабын тигізген. 1930-1932 жылдары Орда ауданының №1 ауылы, Қасымтау және Сүйіндік ауылдарындағы байлардың жергілікті Кеңестік билік органдарына және колхоздастыруға қарсы баскөтеруі орын алған.
Кеңес өкіметінің ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы аласапыран кезеңінде текті әулеттің тұяғы бола тұра, «қауіпті элемент», «халық жауының жары», баласы, ұрпағы болғаны үшін Қазақстанның түкпір-түкпірінде жаңбырдан кейінгі саңырауқұлақтай қаптаған түрмелер мен лагерлерде азап шеккендер саны қаншама?
1928 жылы бай шаруашылықтарды кәмпескелеу және оларды тұрғылықты мекендерінен көшіру шаралары барысында құзырлы органдардың назарына, әсіресе, ханның ұрпақтары мен бұрынғы болыс правительдер ілігеді. Осы науқан қыза түскен уақытта ОГПУ-дың Орал өңірлік бөліміне Алғазиев Бектілеу, Омаров Латып (Соқыр Латып) және Мұқатов Мұхамедияр үшеуіне қатысты ҚК 58-10-13, 59-3 баптарында көрсетілген «қылмыстарға» айыптаған құжаттық іс келіп түскен. Бұл құжат бүгінгі таңға дейін БҚО Полиция департаменті архивінде сақтаулы тұр. Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі Батыс Қазақстан облысы бойынша комиссияның мүшесі және зерттеу тобының жетекшісі ретінде аталған архив құжатымен танысып көрдім.
2 бет. Барлығы: 6
© 2021-2023 batysmura.kz тарихи-танымдық, ғылыми-зерттеу порталы
Қолданылған материалдарға міндетті түрде www.batysmura.kz сайтына гиперсілтеме берілуі тиіс / Любое использование материалов допускается только при наличии гиперссылки на batysmura.kz.