ХХ ғасырдың 20-30 жылдары қазақ халқы үшін аласапыран оқиғаларға толы қасіретті кезең болды. Кеңестік биліктің солақай саясатының кесірінен қаймағы бұзылмаған қазақ қоғамы ыдырай бастады. 1928 жылғы байлардың мал-мүлкін тәркілеу, олардан артық астықты талап ету науқаны және ұжымдастыру саясатының күштеп жүзеге асырылуы елдің шырқын бұзып, Кеңестік билікке қарсы халық наразылықтарын өршіте түсті.
Ғылыми зерттеу мақалалары
Большевиктер билігі қудалаған дін өкілдерінің тағдыры сан қилы. Соның бірі – батысқазақстандық Лұқпан Тұрсынұлы.
Батыс Қазақстан облысында саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау мәселелері жөніндегі жұмыстың алғашқы қорытындысы шығарылды. Баспадан екі жинақ жарық көрді. Саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау мәселелері жөніндегі Батыс Қазақстан облысының өңірлік комиссиясы өткен жылдың басында әкім қаулысымен құрылған. Комиссия құрамындағы 9 зерттеушіге ведомстволық арнайы архивтердегі құпия құжаттармен жұмыс жасау үшін рұқсат берілген.
Адамзат тарихына ХХ ғасыр қасіретті ғасыр болып енді. Кеңес өкіметінің 1920 жылдардың ортасынан бастап, 1930 жылдары жүргiзген жаппай тәркілеу, күштеп ұжымдастыру, отырықшыландыру, бай, кулактарды тап жауы ретінде жою, мемлекетке ет, астық тапсыру сияқты саяси науқандарының салдарынан қазақ халқы орны толмас зұлматқа ұшырады.
Совет үкіметінің дінге қарсы болғаны белгілі. Молдалар 1928 жылы кәмпескелініп, жер аударылса, 1937-1938 жылдары жаппай атылып, сотталып кетті. Кейінгі жылдары да дін қызметкерлеріне оңай болған жоқ.
Репрессия құрбандарын толық ақтау бойынша құрылған жұмыс тобының ерекше назарындағы бір тақырып – қудаланған дін қайраткерлері және жабылған, большевиктер тартып алған ғибадат үйлері.
Ахмәди Есқалиев – Ғұмар Қараштың ең жақын шәкірттерінің бірі. Ақынның баспа бетін көрмеген біраз шығармасы Ахмәди Есқалиевтің дәптерінен табылып отыр.
Өткен жылы Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Совет өкіметі жылдарындағы саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөнінде Жарлыққа қол қойды.
Отызыншы жылдардың ойранын, Кеңес үкіметіне «жат элементтер» – бай мен молда, атқамінер мен саудагерлердің басына күн туған заманды сипаттайтын төмендегі шығарманы Ыдырысқалиев Ғалым ақсақалдан қалған көне дәптерден таптым.
Ғұбайдолла халфе Совет үкіметінің қуғын-сүргінінен амалсыз туған жерінен жырақтап, жат жерде өмірі өксіп өткен дін қайраткерінің бірі. Заманында өте алғыр, зерек болып, қатарынан оза туғаны басына бәле болып жабысып, «совет үкіметіне сенімсіз», «халық жауы» ретінде сотталған, жер аударылған.
3 бет. Барлығы: 6
© 2021-2023 batysmura.kz тарихи-танымдық, ғылыми-зерттеу порталы
Қолданылған материалдарға міндетті түрде www.batysmura.kz сайтына гиперсілтеме берілуі тиіс / Любое использование материалов допускается только при наличии гиперссылки на batysmura.kz.